रशियन सैन्याचा नागरी वस्त्यांवर हल्ला

कीव्ह/वॉशिंग्टन/मॉस्को/नवी दिल्ली/बीजिंग/ब्रूसेल्स: रशियन सैन्याने बुधवारी युक्रेनच्या दाट लोकवस्तीच्या शहरी भागांवर हल्ले तीव्र केले, युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष ज्यो बायडेन यांनी या हल्ल्यांचा निषेध केला आणि इशारा दिला की जर रशियन नेत्यांना याची किंमत मोजावी लागेल.

युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोदिमिर झेलेन्स्की यांनी खार्किव्ह, युक्रेनचे दुसरे सर्वात मोठे शहर आणि कीव्हच्या मुख्य टीव्ही टॉवरमधील मुख्य चौकात झालेल्या बॉम्बस्फोटाला दहशतवादी हल्ला म्हटले आहे.

खार्किव्हमधील फ्रीडम स्क्वेअरवर झालेल्या हल्ल्यानंतर झेलेन्स्की म्हणाले, “हे कोणीही विसरणार नाही.” याला कोणीही माफ करणार नाही.

रशियाने संध्याकाळी युक्रेनशी चर्चेसाठी तयार असल्याचे सांगितले तरीही बुधवारी खार्किव्हमधील हल्ले सुरूच राहिले. युक्रेनच्या राज्य आपत्कालीन सेवेने सांगितले की प्रादेशिक पोलिस आणि गुप्तचरांच्या मुख्यालयावर झालेल्या रशियन हल्ल्यात तीन लोक जखमी झाले आहेत.

बुधवारी झालेल्या हल्ल्यात चार जण ठार तर नऊ जखमी झाले. बचावकर्त्यांनी १० जणांना ढिगाऱ्यातून बाहेर काढले.

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष ज्यो बायडेन यांनी त्यांच्या पहिल्या स्टेट ऑफ द युनियन भाषणात रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी युक्रेनविरुद्ध ‘पूर्वनियोजित आणि विनाकारण’ युद्ध पुकारल्याचा आरोप केला.

ते म्हणाले की पुतीनसारख्या हुकूमशहाला दुसर्‍या देशावर आक्रमण करण्याची किंमत चुकवावी लागेल.

युक्रेनमधील वाढत्या प्राणघातक संघर्षाच्या पार्श्वभूमीवर, बायडेन यांनी रशियन आक्रमणाविरुद्ध एकत्रित लढा देण्याचे आवाहन केले. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष म्हणाले, “रशियन हुकूमशहाने दुसऱ्या देशावर हल्ला करण्याचा अर्थ संपूर्ण जगासाठी इशारा आहे.”

दरम्यान, रशियन टँक आणि इतर वाहनांचा ४० मैलांचा ताफा हळूहळू कीव्हच्या दिशेने पुढे सरकत आहे. देशाची राजधानी कीव्हमध्ये सुमारे ३० लाख लोक राहतात.

रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांना युक्रेनचे सरकार पाडून रशियाचे बाहुले सत्ता स्थापन करण्याचा हा प्रयत्न असल्याची भीती पाश्चात्य देशांना वाटत आहे.

आक्रमक सैन्याने ओडेसा आणि मारियुपोल या महत्त्वाच्या बंदरांसह इतर शहरे आणि शहरांवर देखील हल्ले तीव्र केले आहेत.

बुधवारी, युद्धाच्या सातव्या दिवशी, रशिया आणखी एकाकी पडला. रशियाच्या अर्थव्यवस्थेला हानी पोहोचवण्यासाठी त्यावर कडक निर्बंध लादण्यात आले असून चीन, बेलारूस आणि उत्तर कोरिया असे मोजकेच मित्र रशियाच्या बाजून उभे राहिले आहेत.

प्रमुख रशियन बँक स्बेरबँकेने बुधवारी जाहीर केले की ते पाश्चिमात्य देशांकडून कडक निर्बंधांच्या दरम्यान युरोपियन बाजारपेठेतील आपले कामकाज थांबवत आहेत.

सुमारे ६,६०,००० लोकांनी युक्रेन सोडल्याचे सांगण्यात येत असून, तणाव वाढल्यामुळे बिघडलेल्या परिस्थितीमध्ये अनेक लोकांनी भूमिगत बंकरमध्ये आश्रय घेतला आहे.

युक्रेनमधील युद्धात किती लोक मारले गेले हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. एका वरिष्ठ पाश्चात्य गुप्तचर अधिकाऱ्याचा अंदाज आहे की ५ हजारांहून अधिक रशियन सैनिक एकतर तुरुंगात टाकले गेले आहेत किंवा मारले गेले आहेत. युक्रेनियन सैन्याच्या नुकसानीबाबत अद्याप कोणतीही माहिती मिळालेली नाही.

रशिया आपली रणनीती बदलू शकते, अशी भीती अनेक लष्करी तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे. चेचन्या आणि सीरियामध्ये मॉस्कोची रणनीती शहरे काबीज करण्यासाठी आणि सैन्याचे मनोधैर्य खचण्यासाठी शस्त्रे आणि हवाई बॉम्बफेक करण्याची होती.

संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या मानवाधिकार कार्यालयाने सांगितले की त्यांनी १३६ नागरी मृत्यूची नोंद केली आहे, परंतु वास्तविक मृतांची संख्या जास्त असल्याचे म्हटले जात आहे.

ब्रिटनच्या संरक्षण मंत्रालयाने सांगितले, की गेल्या दोन दिवसांत रशियन हल्ले तीव्र झाले आहेत. खार्किव्ह, खेरसन आणि मारियुपोल या तीन शहरांना रशियन सैन्याने वेढा घातला असल्याचेही त्यांनी सांगितले.

युक्रेनच्या अधिकाऱ्यांनी मंगळवारी संध्याकाळी सांगितले, की रशियन सैन्याने हल्ल्याच्या सहाव्या दिवशी कीव्हच्या टीव्ही टॉवरवर हल्ला केला. युक्रेनमधील ज्यू नरसंहाराच्या मुख्य स्मारकासह नागरी वस्त्यांना लक्ष्य केले.

युक्रेनच्या राज्य आपत्कालीन सेवेने सांगितले की, टीव्ही टॉवरवर झालेल्या हल्ल्यांमध्ये पाच जण ठार झाले असून, पाच जण जखमी झाले आहेत.

युक्रेनच्या संसदेने टीव्ही टॉवरभोवती धुराचे लोट आल्याचे फोटो पोस्ट केले आणि कीव्हचे महापौर विताली क्लिश्को यांनी त्यावर हल्ला झाल्याचा व्हिडिओ शेअर केला.

या हल्ल्यामुळे टॉवरला वीज पुरवणारे सबस्टेशन आणि कंट्रोल रूमचे नुकसान झाल्याचे त्यांनी सांगितले.

युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोदिमिर झेलेन्स्की यांच्या कार्यालयाचे प्रमुख आंद्रे येरमाक यांनी फेसबुकवर सांगितले, की ज्या ठिकाणी बाबी यार स्मारक आहे तेथे एक शक्तिशाली क्षेपणास्त्र हल्ला केला जात आहे.

फेसबुकवर पोस्ट केलेल्या भाषणात, झेलेन्स्की यांनी बुधवारी कीव्हमधील होलोकॉस्ट स्मारक स्थळ बाबी यारवरील रशियन हल्ल्याचा निषेध केला.

१९४१ मध्ये नाझींनी बाबी यारमध्ये ४८ तासांत ३३ हजार ज्यूंना ठार केले होते. झेलेन्स्की म्हणाले, “हे मानवतेच्या पलीकडे आहे. अशा क्षेपणास्त्र हल्ल्याचा अर्थ असा आहे, की बर्‍याच रशियन लोकांसाठी आमचे कीव्ह हे संपूर्ण परदेशी आहे. त्यांना आमच्या राजधानीबद्दल, इतिहासाबद्दल काहीही माहिती नाही. त्यांना आपला इतिहास, आपला देश आणि आपल्या सर्वांना नष्ट करण्याचे आदेश आहेत.”

युक्रेनियन आणि रशियन ऑर्थोडॉक्स ख्रिश्चनांसह अनेक लोकांसाठी कीव्हच्या पवित्र तीर्थस्थानांचा संदर्भ देत ते म्हणाले, “ज्या ठिकाणी बाबी यार स्मारक आहे तेथे एक शक्तिशाली क्षेपणास्त्र हल्ला केला जात आहे. ही नाटो लष्करी साइट आहे का, की ज्यावर रशिया हल्ला करत आहे? सेंट सोफिया कॅथेड्रल, लावरा, अँड्र्यू चर्च काय आहेत?, हे सगळे काय आहे.”

युक्रेनच्या राष्ट्राध्यक्षांनी असा दावाही केला आहे, की गेल्या गुरुवारपासून सुरू झालेल्या हल्ल्यापासून आतापर्यंत सुमारे ६ हजार रशियन सैनिक मारले गेले आहेत. रशियाने मृतांची एकूण संख्या जाहीर केलेली नाही आणि या आकड्याची पुष्टी होऊ शकली नाही.

दरम्यान, युरोपियन युनियन युक्रेनला मदत वाढवत आहे आणि रशियाच्या आक्रमकतेमुळे देश सोडून जाणाऱ्यांना तात्पुरते संरक्षण देण्याच्याही निर्णय घेण्यात आला आहे.

युरोपियन युनियन कमिशनने बुधवारी जाहीर केले, की ते निर्वासितांना तात्पुरते निवास परवाने देतील आणि त्यांना युरोपियन युनियनच्या २७ देशांमध्ये शिक्षण आणि काम करण्याचा अधिकार दिला जाईल. या निर्णयाला अद्याप सदस्य राष्ट्रांनी मान्यता दिली नाही, परंतु त्यांनी आधीच व्यापक पाठिंबा जाहीर केला आहे.

युरोपियन युनियन आयोगाच्या अध्यक्षा उर्सुला वॉन डर लेन यांनी सांगितले, “रशियन अध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन यांच्या बॉम्बस्फोटाच्या आदेशानंतर पळून गेलेल्या सर्वांचे युरोपमध्ये स्वागत आहे. आम्ही आश्रय शोधणाऱ्यांना सुरक्षा देऊ आणि सुरक्षित घराच्या शोधात असलेल्यांना मदत करू.”